Obyektivi necə seçməli?
http://computexws.blogspot.com/2012/02/obyektivi-necsecmli-obyektiv-secimi-hr.html
Obyektivi necə
seçməli?
Obyektiv seçimi – hər bir aynalı fotokamera
sahibinin əvvəl axır qarşılaşdığı çətin bir məsələdi. Bir sıra hallarda
obyektiv şəkillərin keyfiyyətinə hətta kameranın özündən də böyük təsir
göstərir. Əksər aynalı kameralar dəst obyektivlərlə təchiz olunur (bəzən belə
obyektivlərə - kit, ingilis dilindən “kit” yəni – dəst obyektivlər də deyilir).
Bu obyektivlər fotoqrafa aynalı kamerayla çəkilişdə öz bacarıqlarını yoxlamaq
imkanı verir, amma bir qayda olaraq, bəzi nöqsanları olduğu üçün kameranın
bütün imkanlarını üzə çıxarmır. Buna baxmayaraq, biz aynalı kameradan ilk dəfə
istifadə edən hər kəsə təkidlə məsləhət görürük ki, bir neçə ay ərzində dəst
obyektivlə çəksin ki, öz çəkiliş tərzini tapsın və sonradan daha bahalı
optikanı alan zaman düzgün qərar verə bilsin.
Amma bu və ya digər modelin seçimində
praktiki məsləhətlərə keçməzdən əvvəl gəlin obyektivlərin parametrlərini və
çəkiliş zamanı bu parametrlərin nələrə təsir edə biləcəyini aydınlaşdıraq.
Fokus məsafəsi
Bu obyektivin ən əsas xüsusiyyətlərindən
biridi. Bu xüsusiyyət obyektivin obyektləri nə dərəcədə “yaxınlaşdırıb”
“uzaqlaşdırdığını” müəyyən edir. Fokus məsafəsi millimetrlə ölçülür. “Plyonka” dövründə əksər aynalılarda
kadr formatı 24x36 mm olanda fokus məsafəsiylə heç bir problem yox idi. Lakin
bu gün, bazarda müxtəlif kadr formatlı aynalı kameralar təklif olunur.
Tamkadrlı (yəni 24x36 mm) modellərlə yanaşı daha kiçik matrisalı kamera
modelləri mövcuddu. Tam kadrlı
kameranın kadr diaqonalının kiçik matrisalı kameranın kadr diaqonalına nisbəti
krop-amil adlandırılır (ingiliscədən – “crop” yəni – kəsmək, kadrlamaq). Bu
termin boş yerə aranmayıb. Obyektiv “tamkadrlı” təsviri matrisaya əks etdirir,
“kroplu” kameralar isə şəklin yalnız matrisanın ölçülərinə uyğun hissəsini saxlayır.
Bu o deməkdir ki, “kroplu” kameralardakı obyektivlər təsviri daha böyük edir.
Bütün obyektiv modellərini şərti olaraq çoxenlibucaqlı, enlibucaqlı, standart
və teleobyektivlərə bölmək olar. Tamkadrlı kameralar üçün çoxenlibucaqlı
obyektiv, fokus məsafəsi 7-8 mm-dən (sirkulyar balıq gözü) 24-mm-dək olan
obyektivlərdi. 24-dən 35 mm-dək – adi enlibucaqlı obyektivlərdi. Fokus məsafəsi
45-55 mm olan obyektivlər standart (ya da normal) obyektivlər hesab olunur. Bu
cür fokus məsafəsi insan gözü üçün təbii perspektivi təmin edir. 85 mm-dən isə
orta telediapazon başlayır. Fokus məsafəsi 300 mm-dən artıq olan obyektivlər
isə - güclü televiklərdi.
Kiçik matrisalı kamerada obyektivin hansı
görünüş bucağını təmin edəcəyini müəyyənləşdirmək üçün krop-amildən istifadə
edilir. Həvəskar aynalı Canon kameraları üçün krop-amil - 1,6; Nikon, Sony,
Pentax və Samsung həvəskar kameralar üçün – 1,5; Olympus və Panasonic
kameraları üçün – 2-di. obyektivin fokus məsafəsinin real qiymətini bu əmsala
vuraraq Ekvivalent fokus məsafəsini tapmaq olar. Misal üçün, tam kadrda 35 mm-lik obyektiv
enlibucaqlı hesab olunur, amma APS-C formatlı (krop-amil – 1,5-di) matrisası
olan kamerada isə bu obyektiv standart obyektiv olur, çünki tamkadrlı kameralda
quraşdırılmış 52,5 mm-lik obyektivə ekvivalent görünüş bucağını təmin edir.
Fokus məsafəsinə bu cür yanaşma, şübhəsiz
ki, natamamdı. Lakin o, müxtəlif kadr formatlarında obyektivlərin görünüş
bucaqlarını müqayisə etməyə və bu məlumatı vahid standarta gətirməyə imkan
verir. Fokus məsafəsi haqqında dediklərimizin sonunda, xatırlatmaq istəyirik
ki, aynalı kameralar üçün nəzərdə tutulan obyektivlərdə hər zaman ekvivalent
fokus məsafəsi yox, real fokus məsafəsi qeyd edilir.
Obyektivin işıqgücü
Obyektivin işıqgücü – matrisa və ya
plyonkanın işıqlanma dərəcəsini xarakterizə edən kəmiyyətdi. İşıqgücü əsasən
obyektivin nisbi dəliyinin maksimal ölçüsüylə müəyyənləşdirilir. Misal üçün,
əgər obyektiv 50/1,4 markirovkasına malikdirsə onun maksimal nisbi dəliyi
f/1,4-ə bərabərdi. Məxrəcdəki rəqəm nə qədər kiçikdirsə, belə obyektivdə
matrisaya keçirilən işıq daha çox olur. Və əgər bu belədirsə, obyektiv daha az
kəskinliyi təmin etməyə, və beləliklə də fokusda olmayan təsviri daha yayqın
etməyə qadirdi.
Adətən, işıqgüclü obyektivlər daha az
işıqgüclü həmkarlarından daha bahalı olurlar. Bunun isə sadə səbəbi var:
onların keyfiyyəti daha yüksəkdi, belə ki, təsvirini kəskinliyini,
aberrasiyaların daha aşağı səviyyədə olmasını təmin edirlər və əsasən daha səmərəli konstruktivə malik
olurlar.
Təsvir
sabitləşdiricisi
Təsvir sabitləşdiricisi – uzunmüddətli
ekspozisiya zamanı təsvirin yayqınlığının qarşısını almaq üçün, kameranın bucaq
hərəkətlərini mexaniki kompensasiya edən texnologiyadı. Bu günkü günə
fotoapparatlarda təsvirin sabitləşməsi 2 yolla həyata keçirilir: matrisanın
bərpaedici yerdəişməsi ya da obyektivdəki xüsusi linzayla. Bu tip sabitləşmədən
Sony, Pentax və Olympus istifadə edir. Bunun sayəsində bu istehsalçıların
obyektivlərinin quraşdırılmış sabitləşdiriciyə ehtiyacı olmur. Qalan
istehsalçılar isə adi obyektivlərdən başqa, bərpaedici linzanın yerdəyişməsi
mexanizmiylə təchiz olunmuş sabitləşmiş obyektivlər buraxırlar. Bu cür
obyektivlər qeyri-sabitləşmişlərdən baha qiymətə çıxır, lakin, bir çox
fotoqrafların fikrinə görə, quraşdırılmış sabitləşdiricisi olan kameralardan
daha effektiv sabitləşməni təmin edirlər.
Əgər siz Canon, Nikon yaxud Panasonic
kamerasından istifadə edirsizsə, növbəti obyektivi almazdan əvvəl qərar
verməlisiz: qeyri-sabitləşmiş daha ucuz, yoxsa bahalı amma sabitləşdiriciylə
təchiz olunmuş obyektiv almaq. Əgər siz pis işıqlanma şəraitində hərəkətsiz
obyektləri çəkirsizsə, sabitləşdirici təsvirin yayılması olmadan ekspozisiyanı
artımağa imkan verəcək. Təəssüflər olsun ki, texniki səbəblərdən, heç də bütün
obyektivlər quraşdırılmış sabitləşdiriciylə təchiz olunmurlar.
Obyektivlərin
konstruktiv xüsusiyyətləri
Nikon, Sony və Pentax obyektivləri həm quraşdırılmış
avtofokuslama motoru ilə, həm də, kameradakı motoru fokuslama üçün işə salmağa
imkan verən “vintburan” tipli ötürücüylə təchiz oluna bilər. Lakin unutmaq
olmaz ki, heç də bütün Nikon kameraları belə motora malik deyillər, və ona görə
də belə modellərdə “vintburan” obyektivlər avtofokuslama funksiyasını
itirirlər.
Burda biz, istənilən halda çəkiliş prosesinə
təsir göstərən bəzi konstruktiv xüsusiyyətlər barədə danışmaq istərdik.
Birincisi, müxtəlif obyektivlər fərqli avtofokuslama ötürücüsünə malikdilər.
Bütün müasir Canon obyektivlərinin avtofokuslama üçün quraşdırılmış motoru var.
Obyektivlərə quraşdırılmış motorlar da
bir-birindən fərqlidi. Onların arasında ən sürətli və səssizləri – ultrasəsli
dövrəvi motorlardı (müxtəlif istehsalçılar onları fərqli şəkildə markalaya
bilərlər, misal üçün, USM, SSM, SWV, SDM). Onlar ən bahalı obyektivlərdə tətbiq
edilir və praktik olaraq səssiz və çox sürətli fokuslamanı təmin edirlər.
Büdcəli modellərə başqa tipli motorlar quraşdırılır, özü də bu tip motorlar köhnə
“vintburan” tipli fokuslama ötürücüsündən heç də üstün olmaya bilərlər.
Bəzi büdcəli obyektivlər elə qurulub ki,
fokuslama zamanı bütün ön linzalar qrupu yerdəyişir və fırlanır. Bu isə, sizin
polyarizasiya və ya qradiyent filtrlərdən istifadə etməniz zamanı narahatlıq
yarada bilər. Fokuslama zamanı filtrin ön linzayla birlikdə fırlanmasına görə
onların üfüqə nisbətən yeri əyilib dəyişəcək. Daha bahalı obyektivlərdə ön
linza qrupu fırlanmır.
.
Kənar istehsalçıların obyektivləri
Əlbətti ki, hər bir fototexnika istehsalçısı
istəyir ki, onun istehsal etdiyi fotokamerayla birlikdə elə onun obyektivindən
istifadə olunsun. Bundan əlavə, hər bir istehsalçının optika üçün firma dayağı
var – bayonet. Yalnız açıq 4/3 standartı istisnadır ki, onu da Olympus və
Panasonic istifadə edir. Əsas istehsalçılarla yanaşı, müxtəlif bayonetlərə
uyğun optika yaradan bir sıra firmalar da mövcuddu. Misal üçün Sigma, Tamron və
Tokina. Obıçno obъektivı эtix proizvoditeleй otliçaюtsя bolee nizkoй
stoimostью. Adətən bu istehsalçıların obyektivləri daha aşağı qiymətlərlə
fərqlənirlər. Məhsullarının keyfiyyətinə gəldikdə isə, hər modeli ayrı-ayrılıqda
götürmək lazımdı, çünki kənar istehsalçıların məhsul sırasında həm sözün əsl
mənasında “zəif” modellər (lakin onların qiyməti də firma mallarından daha
aşağı olur), həm də unikal obyektivlərə rast gəlinir. Elə obyektivlərə ki, heç
iri fotobrendlərdə onların analoqu belə yoxdu. Baxmayaraq ki, milyonlarla
fotoqraf kənar istehsalçıların optikasından istifadə edir, unutmaq olmaz ki,
kameranı istehsal edən şirkət yalnız öz aksesuarlarıyla uyğunluğa zəmanət verə
bilər.
Post a CommentDefault CommentsFacebook Comments